Filtr oczyszcza olej z zanieczyszczeń. Nie znaczy to jednak, że wystarczy kupować „czystszy” olej i darować sobie wymianę filtra. Wiele osób lekceważy ten element wyposażenia samochodu, nie zdając sobie sprawy, jak ważna jest jego funkcja. Kiedyś filtrów wprawdzie nie stosowano, ale wcale nie dlatego, że oleje nie powodowały zabrudzeń…

Jak działa filtr i dlaczego jest taki ważny?

Aby zrozumieć działanie i znaczenie filtra oleju, warto najpierw dowiedzieć się, jak funkcjonuje sam olej. Służy on głównie (ale nie tylko) do zmniejszania tarcia pomiędzy ruchomymi częściami silnika. Obieg oleju zaczyna się, gdy pompa zasysa go z misy. Następnie ciecz jest filtrowana i rozprowadzana pod ciśnieniem na panewki, wałki rozrządu i inne elementy silnika. Nadmiar oleju spływa z powrotem do miski lub jest ponownie zasysany do układu smarowania, a cykl zaczyna się na nowo.

Podczas jazdy olej nieustannie krąży w silniku, dokąd zasysane są, wraz z powietrzem, różne zanieczyszczenia, w tym bakterie, grzyby, a nawet drobiny piasku. Zabrudzenia powstają również w procesie spalania. Olej rozprasza je i przenosi, zaś filtr wyłapuje je podczas każdego „okrążenia”. Niestety, nawet najlepszy filtr nie wychwyci stu procent zanieczyszczeń. Wreszcie skumulują się one na tyle, że mogą nie tylko osiadać na częściach silnika, ale również zmienić właściwości samego oleju. Filtr natomiast może ulec zapchaniu. Dlatego konieczna jest wymiana i oleju, i towarzyszącego mu filtra.

Jak zbudowany jest filtr oleju?

Filtr puszkowy – zbudowany jak puszka – zawiera wkład filtrujący wykonany z papieru odpornego na rozpuszczanie, ale przepuszczającego ciecz. Wkład jest złożony niczym akordeon, dzięki czemu jego powierzchnia jest większa, co zapewnia skuteczniejsze filtrowanie. W filtrze znajduje się zawór przeciw zwrotny (anti-drain), który pełni dwie funkcje. Po pierwsze: sprawia, że brudny olej nie cofa się do miski. Po drugie: po uruchomieniu silnika przefiltrowany olej szybciej do niego trafia. Podobną rolę pełni drugi zawór, zwany „eko”, dzięki któremu w filtrze zawsze znajduje się nieco oleju. To sprawia, że rozruch silnika nie następuje „na sucho”.

Oprócz tego w filtrze (w niektórych przypadkach w samym silniku) zainstalowany jest zawór przelewowy (bypass). W przypadku zapchania wkładu czy zbyt dużej lepkości oleju umożliwia on przepływ niefiltrowanego oleju do silnika. Lepsze to niż całkowity brak smarowania. Sprawdź, co się dzieje, gdy silnik działa bez oleju. Istnieją także filtry montowane na stałe w silniku, w których wymienia się jedynie wkłady filtrujące.

Kiedy wymieniamy filtr oleju?

Filtr powinniśmy wymieniać zgodnie z zaleceniami producenta samochodu, które znajdziemy w instrukcji naszego pojazdu. Powinno się to robić wraz z wymianą oleju silnikowego. Należy ją wykonać raz w roku lub po przejechaniu ok. 15 tys. km. Dowiedz się więcej o wymianie oleju.

Czy filtr oleju zawsze był potrzebny?

Były czasy, kiedy filtrów nie stosowano. Wprowadzono je do użytku dopiero w latach 20. XX wieku. Wcześniej olej silnikowy był tak niskiej jakości, że wymieniano go bardzo często, nie myśląc nawet o filtrowaniu. Z czasem jednak jakość oleju wzrosła, przez co powstała konieczność stosowania filtrów.

Wynaleźli je w 1923 r. Ernest Sweetland i George H. Greenhalgh. Swojego dzieła nie nazwali jednak “filtrem”. Był to „purolator” – od słów „pure oil later”, czyli „czysty olej później”. Za filtrację oleju odpowiadała tkanina o splocie diagonalnym. Wkłady papierowe wprowadzono na rynek dopiero w 1946 r.

Przez całe dekady od powstania pierwszych filtrów (czy też purolatorów) stanowiły one wyposażenie opcjonalnie. Standardem stały się dopiero w latach 50. Jakość i filtrów, i olejów stale rosła. Już w latach 60. wymiana była konieczna średnio co 6,5 tys. km. Dziś filtr wymieniamy tak często, jak sam olej, czyli co około 15 tys. km, choć wartość ta może się różnić w zależności od posiadanego pojazdu. Nie sprawdzajmy jednak, gdzie znajduje się granica wytrzymałości silnika. Wraz z olejem wymieniajmy filtry – dla dobra własnego portfela.